Η νεφρολιθίαση, προκύπτει όταν οι κρύσταλλοι οι οποίοι περιέχονται στα ούρα καθιζάνουν και σχηματίζουν λίθους στο εσωτερικό των νεφρών. Όσο παραμένουν σε μικρό μέγεθος και αριθμό δεν εμφανίζουν σημαντικές επιπτώσει, όμως σε περίπτωση αύξησης μεγέθους και αριθμού , τότε εμφανίζουν δυσμενείς καταστάσεις κατά τις οποίες υποφέρουν τον ασθενή, η χαρακτηριστική διαταραχή η οποία συμβαίνει είναι ο κολικός του νεφρού.
Η διατροφή, θεωρείται σημαντικός παράγοντας, διότι μελετώντας σχολαστικά την περιεκτικότητα των λίθων, θα εξαχθεί το άνωθεν συμπέρασμα. Στις περισσότερες
περιπτώσεις οι λίθοι αποτελούνται από οξαλικό ασβέστιο, φωσφορικό ασβέστιο, ενώ
σπανιότερα από ουρικό οξύ, κυστίνη και στουρβίτη.
Το οξαλικό ασβέστιο (CaC2O4), είναι το κύριο συστατικό των λίθων του ουροποιητικού. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα φύλλα ενός φυτού σχεδόν πάντοτε περιέχουν υψηλότερα επίπεδα οξαλικού από τις ρίζες, μίσχους, και στελέχη.
• Φρούτα.
o Σμέουρα, φράουλες, η σταφίδα, ακτινίδια, ομόνοια (μωβ) σταφύλια, σύκα, μανταρινιές, και τα δαμάσκηνα .
• Λαχανικά.
o Σπανάκι, σέσκουλο, χόρτα τεύτλων, collards, μπάμιες, μαϊντανός, πράσα και quinoa είναι μεταξύ των πιο οξαλικού-πυκνά λαχανικά.
o Σέλινο, πράσινα φασόλια, γογγυλοκράμβες θα μπορούσε να θεωρηθεί μετρίως πυκνή σε οξαλικά.
• Ξηροί καρποί και σπόροι .
o Αμύγδαλα, κάσιους, και τα φυστίκια.
• Όσπρια .
o Σόγια, tofu και άλλα προϊόντα σόγιας .
• Κόκκοι.
o Πίτουρο σιταριού, φύτρο σιταριού, quinoa (ένα λαχανικό που χρησιμοποιείται συχνά σαν ένα κόκκο).
• Άλλα.
o Κακάο, σοκολάτα, και το μαύρο τσάι .
Η διαιτητική οδηγία, η οποία προκύπτει απο την άνωθεν σημείωση, εξάγει το συμπέρασμα, ότι οι ασθενείς θα πρέπει να καταναλώνουν μόνο 50χιλιοστόγραμμα ανά ημέρα. Το συγκεκριμένο ποσό, είναι αρκετά λίγο, διότι αν σκεφτούμε ότι ένα φλιτζάνι του τσαγιού σε σπανάκι ζυγίζει 200χιλιοστόγραμμα, τότε το ¼ του φλιτζανιού θα επιτρέπεται στις συγκεκριμένες συνθήκες. Η αναφορά στα 50χιλιοστόγραμμα, γίνεται διότι με βάση ορισμένες επιστημονικές έρευνες συνιστάσται η ελάττωση – περιορισμός και όχι η πλήρης αποφυγή,λόγω του ότι τα οξαλικά σε χαμηλή περιεκτικότητα διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην προάσπιση υγείας του ανθρώπινου οργανισμού σε διάφορες άλλες παθήσεις, ορισμένα τρόφιμα που παραδοσιακά θεωρείται ότι θα αυξήσει το σχηματισμό λίθων, λόγω της οξαλικού το περιεχόμενό τους (όπως το μαύρο τσάι) που πράγματι εμφανίζονται σε πιο πρόσφατες έρευνες να έχουν προληπτικό χαρακτήρα. Αξίζει να σημειωθεί, ότι το μαγείρεμα, επηρεάζει σε πολύ μικρό βαθμό την περιεκτικότητα των τροφίμων. Μελέτες της χημείας τροφίμων δεν έχουν παρουσιάσει καμία στατιστικά σημαντική μείωση του οξαλικού περιεχομένου μετά το ζεμάτισμα από πράσινα φυλλώδη λαχανικά.
Δεν έχει νόημα να ψήσετε οξαλικό που περιέχουν τα τρόφιμα, προκειμένου να μειωθεί οξαλικό το περιεχόμενό τους. Επειδή πολλές βιταμίνες και μέταλλα που χάνονται από overcooking πιο γρήγορα από ό, τι είναι οξαλικά, τα overcooking των τροφίμων (ιδιαίτερα τα λαχανικά), απλά θα οδηγήσει σε πολύ λιγότερο θρεπτική διατροφή που είναι ελάχιστα χαμηλότερη σε οξαλικά άλατα.
Το φωσφορικό ασβέστιο Ca3(PO4, βρίσκεται στο σώμα σε μεγάλη ποσότητα διότι παράγεται απο το ίδιο τον ανθρώπινο οργανισμό και εμπορικά παρασκευάζεται από το φωσφορικό οξύ το οποίο παράγεται από το φώσφορο. Επίσης, δεσμεύει τα μεταλλικά ιόντα, αυξάνει την δράση των αντιοξειδωτικών και σταθεροποιεί την υφή των κονσερβοποιημένων λαχανικών.
Η κυστίνη, η οποία συναντάται στην –L μορφή της, θεωρείται απαραίτητο αμινοξύ και βρίσκεται σε όλες τις πρωτείνες.
Η πάθηση κατά την οποία σε μεγάλο ποσοστό, οφείλεται στην παρουσία του στουρβίτη, προκύπτει μετά από λοίμωξη του ουροποιητικού από την ένωση μαγνησίου και αμμωνίας στα ούρα.
Η πάθηση με βάση το ουρικό οξύ, επηρεάζει δυσμενώς την υγεία του νοσούντος με την αυξημένη παρουσία οξέος στα ούρα.
Οι άνωθεν σχολιασμοί, γίνανε με σκοπό να αναλυθεί το κάθε ένα συστατικό το οποίο αποτελεί τον νεφρικό λίθο και απο την διατροφική σκοπιά να ελεγχθεί και να σημειωθεί το τι να προσεχθεί.
Το γενικό διατροφικό πλάνο, το οποίο ΠΕΡΙΟΡΙΖΕΙ και ΔΕΝ ΑΠΟΚΛΕΙΕΙ, είναι το εξής:
• Η κατανάλωση γαλακτοκομικών να μην υπερβαίνει τις 2 μερίδες ημερησίως (2 ποτήρια γάλα ή 2 κεσεδάκια γιαούρτι)
• Μειώνεται η υπερκατανάλωση ζωικών πηγών πρωτεΐνης (κρέας, πουλερικά, ψαρικά).
• Μειώνεται η κατανάλωση τροφίμων με αυξημένη ποσότητα οξαλικού οξέος κατά 50χιλιοστόγραμμα π.χ. παντζάρια, σοκολάτα, φιστίκια και ξηρούςκαρπούς, σπανάκι, τσάϊ
• Μειώνεται η κατανάλωση αλατιού, μέχρι 1 κουταλάκι του γλυκού ημερησίως.
• Μειώνεται η κατανάλωση τροφίμων τα οποία είναι υψηλά σε πουρίνες, όπως π.χ. το κόκκινο κρέας, ο ζωμός κρέατος (π.χ. κύβοι λαχανικών), το συκώτι, οι νεφροί, τα γλυκάδια, η χήνα, το κυνήγι, η πέρδικα, η μαγιά, τα λιπαρά ψάρια όπως οι σαρδέλες, η ρέγκα, οι αντσούγιες, αυγοτάραχο, χτένια, μύδια, το σκουμπρί, τα σπαράγγια, το κουνουπίδι, τα μανιτάρια, το σπανάκι και τα φασόλια.
• Μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ, με ιδιαίτερη βαρύτητα στην μείωση κατανάλωσης της μπύρας.
• Μειώνεται η κατανάλωση αναψυκτικών.
• ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ 1ποτηριού ημερησίως, χυμού cranberry, ώστε να προληφθεί η λοίμωξη του ουροποιητικού.
• Μείωση σωματικού βάρους (άν χρίζει αναγκαίο).
Με τις άνωθεν σημαντικές πληροφορίες και με την σύσταση ενός ορθά αποδεκτού διαιτολογίου απο τον εκάστοτε ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟ-ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟ, η διαταραχή της νεφρολιθίασης θα αντιμετωπισθεί επιτυχώς και θα αναπτύξει την παιδεία στον υπόλοιπο κοινωνικό περίγυρο του πάσχοντα ώστε να αποτελέσει ασπίδα προστασίας έναντι της συγκεκριμένης διαταραχής.
Με τιμή.
Κριαράς Νικόλαος.
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος.
Κριαράς Νικόλαος.
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος.
Βιβλιογραφία:
• Assimos, D. G. and Holmes, R. P. Role of diet in the therapy of urolithiasis. Urol Clin North Am. 2000 May; 27(2):255-68.
• Curhan, G. C. Epidemiologic evidence for the role of oxalate in idiopathic nephrolithiasis. J Endourol. 1999 Nov; 13(9):629-31.
• Hanson, C. F.; Frankos, V. H., and Thompson, W. O. Bioavailability of oxalic acid from spinach, sugar beet fibre and a solution of sodium oxalate consumed by female volunteers. Food Chem Toxicol. 1989 Mar; 27(3):181-4.
• Kelsay, J. L. and Prather, E. S. Mineral balances of human subjects consuming spinach in a low-fiber diet and in a diet containing fruits and vegetables. Am J Clin Nutr. 1983 Jul; 38(1):12-9.
• Kikunaga, S.; Arimori, M., and Takahashi, M. The bioavailability of calcium in spinach and calcium-oxalate to calcium-deficient rats. J Nutr Sci Vitaminol(Tokyo). 1988 Apr; 34(2):195-207.
• Parivar, F.; Low, R. K., and Stoller, M. L. The influence of diet on urinary stone disease. J Urol. 1996 Feb; 155(2):432-40
• Prakash D, Nath P, and Pal M. (1993). Composition, variation of nutritional contents in leaves, seed protein, fat and fatty acid profile of chenopodium species. Journal of the Science of Food and Agriculture 62(2):203-205.
• Sienera R. (2006). Oxalate contents of species of the Polygonaceae, Amaranthaceae and Chenopodiaceae families. Food Chemistry 98(2):220-224.
