Οι μύες του οισοφάγου, με τις περισταλτικές κινήσεις, προωθούν τα υγρά και τις στερεές τροφές από το στόμα προς το στομάχι. Στην περιοχή που ενώνεται ο οισοφάγος με το στομάχι υπάρχει ο Κάτω Οισοφαγικός Σφιγκτήρας (ΚΟΣ), που κλείνει στεγανά τη θέση αυτή και επιτρέπει το πέρασμα των υγρών και της τροφής μόνο προς μία κατεύθυνση, δηλαδή από τον οισοφάγο προς το στομάχι. Παρεμποδίζει έτσι την παλινδρόμη¬ση (το πισωγύρισμα) του περιεχομένου του στομάχου προς τον οισοφάγο, εκτός από τις περιπτώσεις εμετού ή ερυγών. Εσωτερικά ο οισοφάγος επενδύεται από ένα ευαίσθητο βλεννογόνο, όπως ακριβώς και το στόμα. Στο βλεννογόνο αυτό υπάρχουν αδένες που παράγουν βλέννη.
Η βλέννη μαζί με το σάλιο βοηθούν στην προώθηση της τροφής προς το στομάχι.
Ως γνωστόν, μέσα στο στομάχι παράγεται υδροχλωρικό οξύ το οποίο είναι ένα από τα πιο ισχυρά οξέα. Το ίδιο το στομάχι προφυλάσσεται από τη διαβρωτική δράση του υδροχλωρικού οξέος από ένα στρώμα βλέννης, που επαλείφει τον εσωτερικό αυλό. Ο οισοφάγος δεν διαθέτει προστατευτικούς μηχανισμούς κατά του υδροχλωρικού οξέος και γι 'αυτό παθαίνει σοβαρές βλάβες, όταν το οξύ αυτό βρεθεί στον αυλό του οισοφάγου.
Στους υγιείς ανθρώπους υπό φυσιολογικές συνθήκες το περιεχόμενο του στομάχου δεν παλινδρο¬μεί προς τον οισοφάγο, επειδή υπάρχει ο κάτω οισοφαγικός σφιγκτήρας.
Με τον τρόπο αυτό προφυλάσσεται ο οισοφάγος από τα βλαβερά όξινα γαστρικά υγρά.
Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είναι μια παθολογική κατάσταση κατά την οποία τα όξινα γαστρικά υγρά προχωρούν από το στομάχι προς τον οισοφάγο. Τα όξινα αυτά γαστρικά υγρά προκαλούν βλάβες στο βλεννογόνο του οισοφάγου. Η πιο συχνή από αυτές είναι η φλεγμονή του οισοφάγου, η οποία ονομάζεται οισοφαγίτιδα.
Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και η οισοφαγίτιδα χαρακτηρίζονται από τα πιο κάτω κύρια συμπτώματα:
1. το οπισθοστερνικό κάψιμο (καούρες),
2. τις όξινες ερυγές (ξινίλες),
3. τον πόνο κατά την κατάποση (οδυνοφαγία)
Κάθε ασθενής παραπονείται για ένα τουλάχιστον από τα τρία παραπάνω συμπτώματα.
Μια προσεγμένη επιλογή των τροφών και η υιοθέτηση σωστών κανόνων διατροφής μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στην ανακούφι¬ση του ασθενούς από τα συμπτώματα της παλινδρομικής νόσου και της οισοφαγίτιδας. Ορισμένες τρο¬φές και ποτά ασκούν βλαπτική δράση και επιδεινώνουν τα συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλιν-δρόμησης και της οισοφαγίτιδας.
Τρώτε μικρά, ελαφριά και συχνά γεύματα.
Αποφεύγεται τα μεγάλα γεύματα.
Περιορίστε ή/και αποφύγετε:
Τα λιπαρά γεύματα (κρέας μικρών ζώων, ζαμπόν, μπέικον, αλλαντικά, κονσέρβες, λιπαρά ψά¬ρια, λιπαρές σάλτσες, πχ μαγιονέζα, λιπαρά τυριά, τηγανιτό βούτυρο, λάδι ή μαργαρίνη), τα τηγανητά , τη σοκολάτα, τον καφέ , τη μέντα, τα μπαχαρικά, τα αλκοολούχα ποτά, τους όξινους χυμούς φρούτων (πορτοκαλιού, λεμονιού, ντομάτας) , τα αεριούχα ποτά, τη σόδα, τα γλυκά με σιρόπι (Kouταλιoύ, ταψιού, λουκουμάδες, σαντιγί, μεγάλη ποσότητα μελιού ή μαρμελάδας), τις πίτες με φύλλο, τις σούπες και τα υγρά το βράδυ, Άγουρα ή ξηρά φρούτα, αγγούρια, μανιτάρια, ραπανάκια, λάχανο, κάστανα, τουρσιά, ξύ¬δι, σκόρδο, λεμόνι, πικάντικες σάλτσες, κέτσαπ, μουστάρδα, πιπέρι, πάπρικα.
Η αυστηρότητα στην τήρηση των παραπάνω διαιτητικών οδηγιών σχετίζεται με τη βαρύτητα της παλινδρομικής νόσου. Οι παρατηρήσεις του κάθε ασθενούς, έχουν ιδιαίτερη σημασία για το ποιες τροφές είναι ιδιαίτερα ενοχλητικές ως προς του ιδίους.
Με τιμή.
Κριαράς Νικόλαος.
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος.
Κριαράς Νικόλαος.
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος.
Γεώργιος Π. Κέκος Χειρουργός – Ενδοσκόπος
Μετεκπαιδευθείς εις ERLANGEN – ΓΕΡΜΑΝΙΑ
Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου.
Health Department , 1991.
Dietary Guidelines for Americans, 2005.
Παπανικολάου Γ,(1993). Σύγχρονη Διατροφή και Διαιτολογία. Αθήνα. Εκδόσεις ΘΥΜΑΡΙ.
John Dent. The role of the specialist in the diagnosis and short and long term care of patients with gastro esophageal reflux disease. Am J Gastroenterol 2001: 96 (Suppl):S – 22-S26.
Αρχιμανδρίτης Ι.Α. Παθήσεις πεπτικού συστήματος. Από την παθοφυσιολογία στη θεραπεία. Αθήνα 1999. Σελίδες : 19-24.
Αντώνιος Ζαμπέλας. Κλινική Διαιτολογία και Διατροφή με στοιχεία παθολογίας. 2ος Τόμος. Σελίδες : 580-589.
